Thư tháng ba

Khi muốn kể cho bạn xa nghe về Hà Nội những ngày tháng ba này, ý nghĩ đầu tiên chợt đến với tôi lại là về hoa loa kèn. Cũng chẳng có gì lạ, loa kèn hình như đã trở thành một cột mốc thời gian với rất nhiều người Hà Nội vậy nên nó cũng là nguyên cớ đẹp đẽ thôi thúc tôi kể chuyện. Liệu bạn có biết chăng Hà Nội mùa hoa loa kèn có gì chung, có gì khác với Hà Nội của mọi ngày.

Trước tiên là chuyện thời tiết, vâng, tất nhiên là thời tiết rồi. Thời tiết nó ảnh hưởng đến người ta lắm chứ. Tháng ba năm nay trời nồm gần như liên tục, mưa nhiều hơn nắng, những ngày khô ráo cũng khá hiếm hoi. Người ta không khỏi có cái cảm giác ngán ngẩm khi sờ vào bất cứ thứ gì cũng đầy hơi nước, ẩm ướt lượt sượt. Trời nồm làm các mẹ các chị ngại phơi đồ, các em gái ngại diện hơn khi ra phố, còn các chàng trai đôi khi bực tức vì vừa rửa xe sạch trời lại đổ mưa. Người ta ít đi lại hơn, chí thú với các bữa tối ở nhà, xem TV nhiều hơn, sách đọc nhiều hơn và cũng có thể gọi điện thoại cũng nhiều hơn. Những hôm trời hửng, người ta những muốn hát lên vì trời đẹp. Người ta đi lại trên phố thư thái lắm, ai ai nom cũng phơi phới rộn ràng.

Và rộn ràng đâu chỉ vì thời tiết, rộn ràng còn vì chuyện hoa, vâng, tháng ba rồi mà, hoa đẹp lắm. Có lẽ phải cảm ơn thời tiết mưa phùn ẩm ướt những ngày xuân bởi nhờ đó mà tháng ba nhiều hoa khoe sắc. Trời đã ấm lại mưa phùn, cây cỏ đua nhau bật mầm nảy lộc. Trong cái khoảnh khắc trời phú ấy, có một loài hoa báo mùa xuân sắp hết ngày hiển hiện và mùa hè chỉ lẩn quất đang đâu đó, ấy là hoa loa kèn. Khi mọi nẻo đường đều lấp ló những bó hoa loa kèn cao cao trên các quầy hoa, tôi như thấy nắng hè đang lấp ló. Loa kèn mùa ngắn lắm, chỉ khi nắng có chút gắt là hoa đã thôi mùa. Bù lại, những ngày mùa ngắn ngủi này khắp Hà Nội ngập tràn loa kèn, ở chợ và ở nhà. Để ý một chút bạn sẽ thấy từ các chợ cóc góc phố tới các quầy hoa giữa phố đều có một xô đầy những cành loa kèn vươn những nụ to tới độ tưởng rằng chỉ mang về nhà cắm vào bình là hoa sẽ nở bung ra. Loa kèn thật may mắn vì được nhiều người yêu thích, nhất là phái nữ. Trong chợ làng Thủ Lệ nhà tôi cũng thấy các cụ già tới các cô, các chị và cả những thiếu nữ nhất nhất đều chọn lấy vài cành. Giờ này dám chắc đến nhà ai chơi cũng có một bình loa kèn trắng trẻo, thơm tho.

Vẻ đẹp của hoa loa kèn có lẽ không cần phải kể thêm, mà đã có rất nhiều người kể. Ngay như tôi mùa nào cũng muốn kể ít nhất một lần cho ai đó, mà trong mùa thì ngày nào ngắm hoa cũng say mê hoa như ngày nào. Ai yêu hoa sẽ đều ngắm hoa với vẻ đẹp riêng trong mắt mình phải không. Người bảo hoa gầy, tôi lại bảo hoa thanh, người bảo hoa đơn điệu, tôi sẽ bảo là hoa đẹp đơn sơ, người bảo hoa không thắm, hương không đậm, tôi lại bảo hoa trắng trong, hương thanh khiết. Đấy, ví thử ôm bó loa kèn Trung Quốc, bông nào ra bông nấy, to nhé, cao nhé, rành mạch rõ ràng là thế. Vậy mà nếu được lựa chọn các cô lại chả dài ra chê hoa gì mà cứ sõng sượt cum cúp đều như đếm chả khác gì hoa giả, chả yêu nổi. Đúng là chả ai lại đi tranh cãi nhau về tình yêu.

Loa kèn chẳng kén người chơi, già trẻ gái trai chơi hoa đều vô cùng hợp lý. Thậm chí tôi thấy hình ảnh các mẹ các chị tay xách làn thức ăn, tay mang bó loa kèn về chợ thật thân quen chứ nom những bó hoa loa kèn gói trong giấy bóng kính đang chễm chệ trên quầy hoa sang trọng nào đó thì lấy làm lạ lắm. Tuy nhiên, có lẽ loa kèn hợp với tiết xuân nên dù không nhà cao, cửa rộng thì ai đó chớ nhốt hoa trong một phòng kín gió kẻo làm khổ vẻ đẹp của hoa lắm lắm.

Hành trình xa xôi từ xứ lạnh của hoa có lẽ để tìm được tri kỷ là những chiếc bình gốm thô mộc. Đặt vài cành hoa trong một chiếc bình ấy rồi mang tới góc bàn gần cửa sổ, ánh sáng như được cộng hưởng và hương thơm như thêm phất phơ nhẹ nhàng. Có lẽ với tôi loa kèn là loài hoa gần gũi, đơn giản mà rất có chất.

Ngẫm thêm về loa kèn tôi cứ băn khoăn không rõ đất Hà thành trồng loa kèn ở đâu nhiều nhất, mà ngoài Hà Nội ra có ở đâu mê hoa đến thế không. Nhớ dạo cuối năm về Nhật Tân xem hoa đã thấy nhiều luống loa kèn trái mua được che chắn rất cẩn thận. Hoa trái mùa có lẽ không được cao ráo và rộng rãi. Đầu năm về Tiền Phong thì thấy bạt ngàn những hoa hồng, chưa thấy loa kèn. Nhẽ nào hoa chỉ được trồng cận kề Hà thành, mạn Vĩnh Tuy, Tây Tựu, hay trồng chính ở Nhật Tân nhỉ ? Kỳ lạ thật, năm nào tôi cũng mua hoa loa kèn, nhưng mãi tới hôm nay vẫn chưa biết Hà Nội trồng loa kèn nơi nào nhiều nhất. Khéo lần sau phải gắng tìm một chị hàng hoa bán hoa chính gốc để hỏi thăm, biết đâu có dịp về thăm vườn giữa mùa đầy nụ trắng chúm chím cành cành vươn cao.

Vẫn còn một băn khoăn nữa về chuyện loa kèn là hoa liệu chỉ được trồng nhiều ở Hà Nội hay còn có nhiều ở các nơi khác nhỉ. Chợt nhớ những lần tới Lạng Sơn, Lao Bảo cứ sững sờ trước hàng hàng hoa sữa, giật mình tưởng Hà Nội loanh quanh đâu đó. Nay mai khéo lạc chốn biên cương nào gặp sắc trắng loa kèn, có lẽ tôi cũng xốn xang lắm lắm. Thật là con người ta rõ khéo cả nghĩ.

Con người ta thật lạ, nhiều khi bận chết người mà thấy hoa là lòng chùng lại, thậm chí cứ náo nức muốn đọc muốn viết cái gì đó. Và thế là tôi lại kể bạn nghe chút gì đó của Hà Nội vào những ngày loa kèn toả hương. Loa kèn như một nỗi ám ảnh của nhiều người, đặc biệt là với những người được sinh ra vào khoảng tháng 3, tháng 4. Như một cô em ở lớp tôi sinh vào đúng giữa tháng 4 nên thấy loa kèn là ríu rít lắm, cứ như loa kèn dành riêng cho mình mình vậy. Giữa tuần trước cô bé háo hức khoe tôi rằng đã có hoa rồi và cứ luôn miệng khoe về bình hoa mới sắm. Trong lúc cao hứng bình hoa tôi bảo chị cũng thích loa kèn vì nó thanh lịch và đẹp như ánh trăng, ngắm bình hoa trên góc bàn sẫm màu cứ như ánh trăng lênh loang đổ. Rồi khoe đã sưu tập được một số bài viết về hoa loa kèn. Có lẽ phút cao hứng cũng hợp cảnh, thôi thì cô em cứ nức nở đòi cho xem ngay. Thế mà mấy ngày trôi qua rồi, giật mình vì cứ náo nức là thế mà vẫn chưa tròn lời hứa. Lại sẽ phải là ngày mai, may mà ngày mai loa kèn vẫn rộ.

Mùa loa kèn lại thường hay xảy ra những việc chẳng liên quan gì tới hoa cả bởi xuân qua hè tới cũng còn là mùa của những công trình nước rút, nhất là những việc dính dáng đến thuỷ lợi. Cầu cống nhiều nơi bị nạy lên thay sửa, lởm chởm nhiều khu tập thể. Mỗi lần nhìn thấy cảnh tượng này tôi đều thầm mong mùa mưa năm nay sẽ không còn phải cái cảnh sông trôi giữa phố.

Dẫu sao sắc xuân vẫn ngập tràn các nơi, trên các tuyến phố nhờ sự xuân qua hè tới của các cô gái và đó mới là thú vị. Sự thú vị hiển hiện trên sắc màu mà các cô mang. Trên phố Hà thành rạng rỡ những sắc áo sắc váy mang màu sắc của chồi non lộc biếc mùa xuân và những gam màu tươi tắn bừng sáng của muôn sắc hoa chào hạ.

Những ngày này các hiệu thời trang đang nhất loạt trưng ra quần áo xuân hè. Chưa hết tháng ba dương lịch, trời hửng lên có mấy bữa mà các chủ hiệu đã nói đồ mùa hè chạy lắm. Những chiếc áo khoác dày cộp đã bị nhấn tít vào trong góc hoặc yếu thế hơn thì nằm gọn trong những quầy hạ giá.

Ừ, loa kèn nở là hè gõ cửa. Hoa sưa sau vài đêm mưa cũng đã rụng hết cả rồi. Sân trường tổng hợp có mấy cây hoa sưa rất to và đẹp. Giữa tháng hoa còn nở tưng bừng trời đất đang nhăm nhe vác máy chụp thì chỉ sau đêm nặng hạt đã còn toàn là xơ xác.

Những ngày tháng ăn chơi đã qua, việc như nước chảy. Quanh bàn trà người ta đã ít nói tới những chuyến du xuân. Lẽ di nhiên đất trời xoay vần, xuân qua, hè tới, thời gian vùn vụt trôi đi.

Thời gian vùn vụt trôi một chiều mà lòng người lại chẳng dễ chiều. Thường thì người ta muốn kéo dài ngày xuân, nhưng đôi khi cháy lòng mong hạ, và có lúc lại muốn mãi thưởng thức cái se lạnh thi vị của đêm đông. Mưa ri rỉ mấy ngày đêm thì chán lắm, tưởng thà cứ nóng rát nóng bỏng luôn đi cũng được, miễn là khô ráo. Vậy mà có lúc mưa mưa lại thấy thú vị. Hãy tưởng xem, còn gì thú vị bằng cái cảnh, lửng tối, trong vài góc quán, dăm ba người bạn chụm đầu tâm tình đủ chuyện. Vài tách trà với chút mứt sen, bánh đậu. Cái se se thú vị của đêm đông như được tẩm hương, dài thêm và thực ấm cúng. Ngẫm tới đây thì cái sì sụt ẩm thấp của tháng ba bỗng cũng trở nên gần gũi, đáng nhớ.

TN, 28/3/06.